Burgemeester en wethouders van Haarlem (b&w) hebben (nog steeds) niet veel op met openbaarheid van bestuur. Dat bleek vanmorgen tijdens een hoorzitting bij de rechtbank in Haarlem. Zelfs nadat Rechtbank Noord-Holland het college van b&w eind juni stevig op de vingers tikte, gaat het college verder op de ingeslagen weg.

Gemeentewoordvoerder P. Thijssen erkende op zitting dat Haarlemse wob-procedures geen schoonheidsprijs verdienen. Volgens hem wordt nu intern gekeken hoe het beter kan. “Dat het nu erg stroef gaat, ziet de gemeente ook”, aldus de woordvoerder.

Voorzitter Gunster van de rechtbank merkte op dat het lastig is om een rechtszaak voor te bereiden als Haarlem -zoals deze keer het geval- de geheime stukken pas kort van tevoren aanlevert. 

De kwestie waarover de rechtbank zich moet buigen, heeft te maken met ‘een lek’ in de organisatie. Rob Slewe, inwoner van de gemeente Bloemendaal, kreeg ooit e-mails toegespeeld. Daaruit bleek onder andere dat voormalig burgemeester Bernt Schneiders en voormalig raadslid Wybren van Haga ook zakelijke contacten onderhielden.

Op basis van de informatie die Slewe had ontvangen, diende hij een integriteitsmelding in tegen beide personen. Anders dan het protocol voorschrijft, zouden deze meldingen door burgemeester Wienen persoonlijk afgehandeld zijn.

Koen Streasser betoogde vandaag in de rechtbank dat de argumentatie van Wienen niet geloofwaardig en inconsequent is. Hij wil nagaan hoe Wienen de integriteitskwestie heeft behandeld. Daarvoor had hij eerder een omvangrijk wob-verzoek ingediend.

Evenals bij andere zaken houden burgemeesters en wethouders vast aan een zogenoemde categorale weigering. Dat betekent dat alle documenten -ongeachte de inhoud- worden geweigerd. Eind juni oordeelde de rechtbank Noord Holland dat dit tegen de wet is. Zij droeg de gemeente op documenten altijd per onderdeel (zin, paragraaf of afbeelding) te beoordelen.

“Deze rechtbank heeft zich hierover (categorale weigering, RM) onlangs eerder uitgesproken”, merkte de voorzitter op. Tussen de regels was duidelijk dat er geen aanleiding is om daar deze keer van af te wijken.

Verder bleek dat de gemeente weigert e-mails vrij te geven van oud-burgemeester Schneiders. Deze zouden zich volgens Wienen buiten ‘de schil van de organisatie’ bevinden. Omdat het e-mailaccount van Schneiders is afgesloten, zouden zijn berichten buiten het bereik van de Wob vallen, aldus de gemeente. 

Slewe die als getuige was opgeroepen, merkte daarover op dat hij in Bloemendaal in een soortgelijke kwestie is verwikkeld. Slewe wilde oude e-mails bekijken en de rechtbank gaf hem daarin gelijk. Het was nota bene Bernd Schneiders, die toen als tijdelijk burgemeester van Bloemendaal, de opdracht gaf om oude e-mails van een backup-server te halen.

Wienen weigert daarentegen de backup te gebruiken om documenten boven water te krijgen. Streasser uitte daarover zijn verbazing. Eerder had Wienen de backup namelijk wel geactiveerd zodat een onderzoeksbureau kon uitzoeken wie de e-mails aan Slewe had gelekt. 

Ook merkte Streasser op dat er wel degelijk toegang is tot de oude e-mails van Schneiders. Hij kreeg ze namelijk onder ogen in een wat minder precaire zaak; de mogelijke aansluiting van Spaarndam-Oost bij Haarlem. 

De woordvoeder van de gemeente erkende dat bij een eerdere Wob-zaak van Streasser, de gemeente wel op zoek is gegaan naar documenten in een backup. Inmiddels houdt de gemeente vast aan een uitspraak van de Raad van State. Die zou bewijzen dat de gemeente geen e-mails van gesloten account hoeft te openbaren.

Het standpunt van burgemeester en wethouders is tekenend: als zij geen openbaarheid hoeven te geven, doen ze dat ook niet.